Krystyna P. (wnioskodawczyni) odwołała się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), w której odmówiono jej przyznania jednorazowego odszkodowania z tytułu śmierci męża. Orzeczeniem z 30 października 1998 r. lekarz orzecznik ZUS ustalił związek pomiędzy śmiercią Zdzisława P., a chorobą zawodową, na którą cierpiał ubezpieczony. Decyzją z 5 listopada 1998 r. organ rentowy przyznał wnioskodawczyni rentę rodzinną po zmarłym. Krystyna P. złożyła w 2006 roku wniosek o jednorazowe odszkodowanie, twierdząc, że dopiero wtedy dowiedziała się o orzeczeniu lekarza.
ZUS odmówił przyznania odszkodowania, bo roszczenie uległo przedawnieniu. Tak samo orzekł sąd I instancji. Natomiast sąd II instancji wskazał, że w sprawie o jednorazowe odszkodowanie na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 1983 r. nr 30, poz. 144 z późn. zm.), datą wymagalności roszczenia było powzięcie wiadomości o szkodzie.
W tym przypadku związek pomiędzy śmiercią pracownika, a chorobą zawodową ustalono 30 października 1998 r. w orzeczeniu lekarza. Chociaż wnioskodawczyni twierdziła, że nie otrzymała go, to jednak miała decyzję przyznającą jej prawo do renty rodzinnej. Była więc poinformowana o związku pomiędzy śmiercią męża, a chorobą zawodową. Od tej chwili rozpoczął się bieg przedawnienia. Jego okres upłynął po trzech latach w listopadzie 2001 r.
Sąd stwierdził, że wynika to z art. 291 par. k.p., który ustanawia trzyletni termin przedawnienia roszczeń pracowniczych, także tych z ustawy wypadkowej. Wnioskodawczyni złożyła skargę kasacyjną.
Sąd Najwyższy uchylił wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu sąd wskazał, że obecnie obowiązująca ustawa wypadkowa z 30 października 2002 r. (Dz.U. nr 199, poz. 1673 z późn. zm.) w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 5 jednoznacznie wskazują, że jednorazowe odszkodowanie nie podlega przedawnieniu. Jednak nowa ustawa znajduje zastosowanie tylko do spraw o świadczenia z tytułu wypadków przy pracy, które nastąpiły po 1 stycznia 2003 r.
Na podstawie starej ustawy ustalone było orzecznictwo, zgodnie z którym roszczenie o jednorazowe odszkodowanie z tytułu uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową ulega trzyletniemu przedawnieniu ze względu na jego pracowniczy charakter. Sąd wskazał jednak, że argument o pracowniczym charakterze roszczeń z ustawy wypadkowej stał się nieaktualny po orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego z 24 kwietnia 2002 r. (sygn. akt P 5/01).
Oznacza to, że roszczenia o jednorazowe odszkodowania z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, także tych, które miały miejsce w starym stanie prawnym, nie mają charakteru pracowniczego, ale ubezpieczeniowy, i nie podlegają przedawnieniu.
Sygn. akt II UK 23/07
MARIA SANKOWSKA
GazetaPrawna.PL
