6 mln zł odszkodowania żąda od Polski obywatel Wlk. Brytanii pochodzenia irańskiego Ali Asghar Manzarpour za 2 lata aresztu w Polsce. Zatrzymano go w 2005 r. na żądanie władz USA. Amerykanie zarzucali mu złamanie ich embarga na handel z Iranem . W 2008 r. polski sąd odmówił wydania go Ameryce. Prokuratura Okręgowa w Warszawie uważa, że wnioskodawcy nie należą się żadne pieniądze od polskiego wymiaru sprawiedliwości, po które powinien się on zwrócić do władz USA.
USA namierzają, Polacy zatrzymują
W Sądzie Okręgowym w Warszawie zorganizowano dziś telekonferencję z Teherenem z udziałem Manzarpoura. W wytoczonej przez siebie sprawie odszkodowawczej zeznał on, że w wyniku zatrzymania go w lutym 2005 r. w Warszawie, nie doszło do finalizacji planowanego przezeń kontraktu na kupno linii technologicznej samolotu „Mewa”. Dodał, że jego straty z tego tytułu sięgnęły ponad 900 tys. dolarów.
„Namierzonego” przez amerykańskie służby biznesmena zatrzymali w Warszawie polscy antyterroryści na wniosek USA, które ścigały go międzynarodowym listem gończym za naruszenie amerykańskiego embarga na handel z Iranem. Polskie media pisały wtedy o ujęciu „irańskiego szpiega”.
50 lat więzienia za eksport samolotu
W 2004 r. wyeksportował on z USA do Wlk. Brytanii jednosilnikowy samolot „Berkut”, a potem wysłał go do Iranu. Według USA zrobił to bez potrzebnych zezwoleń. W USA groziło mu do 50 lat więzienia i 250 tys. dolarów grzywny.
W postępowaniu ekstradycyjnym przed warszawskim sądem Irańczyk dowodził, że nie złamał żadnych przepisów Unii Europejskiej ani prawa międzynarodowego. Mówił, że jednomiejscowy „Berkut” nie miał przeznaczenia wojskowego i że miał on zezwolenie na jego eksport z Wlk. Brytanii do Iranu. Dodawał, że prawo USA nie obejmuje czynów popełnionych w innych państwach, a UE nie uznaje amerykańskich zapisów o ściganiu łamania embarga USA gdziekolwiek na świecie. Według Manzarpoura, cała sprawa miała charakter polityczny, bo USA liczyły, że przychylna im Polska nie będzie przestrzegała praw człowieka i wyda go.
Nie ma ekstradycji, bo nie złamał polskiego prawa
Reprezentująca w tej sprawie władze USA Prokuratura Okręgowa w Warszawie wnosiła o wydanie przez sąd opinii o dopuszczalności ekstradycji. Sąd Okręgowy w Warszawie zajmował się sprawą przez kilka lat. Wydał wszystkie możliwe orzeczenia: o dopuszczalności prawnej ekstradycji do USA, o jej niedopuszczalności oraz o umorzeniu sprawy. Decyzje te uchylał potem sąd apelacyjny.
W końcu w 2008 r. sąd wydał ostateczną opinię o niedopuszczalności ekstradycji. Uznał, że nie zaszedł główny warunek jej dopuszczalności – karalność danego czynu zarówno w państwie żądającym wydania, jak i w tym, które ma kogoś wydać. Sąd stwierdził, że Manzarpour w ogóle nie podlegałby w Polsce odpowiedzialności. Decyzja ta miała znaczenie tylko formalne, bo Irańczyk, który spędził w areszcie ekstradycyjnym niemal dwa lata, już wcześniej opuścił Polskę.
Chce 6 milionów za „utracone korzyści”
W 2009 r. Manzarpour wytoczył w Polsce proces o odszkodowanie i zadośćuczynienie za „utracone korzyści” wskutek aresztowania. Za pośrednictwem polskiego tłumacza – zeznał dziś, że bardzo zaawansowany był już przygotowywany kontrakt z firmą Bell Aerospace na cywilne samoloty „Mewa”. Dodał, że po zawarciu tego kontraktu chciał sprzedać irańskiemu przemysłowi lotniczemu 11 tych samolotów; 33 silniki do nich oraz technologię produkcji. Udaremniło to zatrzymanie.
– Moje straty sięgały ponad 900 tys. dolarów – zeznał Manzarpour, który podkreślił, że jego brytyjska firma zajmowała się głównie pośrednictwem w przemyśle lotniczym. Zadeklarował, że jej roczny obrót wynosił 400 tys. funtów. Dodał, że wówczas chciał zamieszkać w Polsce; miał narzeczoną Polkę.
Traktowano go jak terrorystę
Podkreślił, że w polskim więzieniu był w złej sytuacji psychicznej, bo po artykułach, jakoby był szpiegiem, uznawano go za terrorystę. W konsekwencji przed widzeniami musiał się całkowicie rozbierać do kontroli. W celi siedział z osobą niezrównoważoną. – Trudno było tam zachować higienę – zeznał.
Sąd ma dokończyć przesłuchanie Manzarpoura 15 kwietnia. W czasie telekonferencji przebywał on w prokuraturze w Teheranie; podczas zeznań towarzyszył mu irański prokurator. Pełnomocnik wnioskodawcy mec. Krzysztof Budnik powiedział, że liczy, iż zeznania jego klienta potwierdzą świadkowie z firmy, która negocjowała kontrakt na „Mewę”. Zwrócił uwagę, że władze brytyjskie wykreśliły firmę Manzarpoura z tamtejszego rejestru z powodu jej bezczynności – którą spowodował pobyt w polskim areszcie.
Prokuratura wniosła, by sąd odmówił uznania roszczenia Manzarpoura, bo powinien on wystąpić o odszkodowanie do USA, które go ścigały. Prokuratura podkreśla, że Polska zatrzymała go zgodnie z polsko-amerykańską umową o ekstradycji, bo nie mogła go nie zatrzymać, skoro USA wydały taki nakaz.
gazeta.pl
