Niepełnosprawność musi być stwierdzona
Ulga z racji wydatków na cele rehabilitacyjne przysługuje wyłącznie niepełnosprawnym oraz podatnikom, którzy mają na utrzymaniu takie osoby.
Dla skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej konieczne jest samodzielne złożenie zeznania podatkowego wraz z załącznikiem PIT/O. Prawo do niej mają rozliczający się na PIT-37 albo PIT-36, a także na PIT-28, składanym do końca stycznia roku następnego, a obejmującym wpływy opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
Dla składających zeznanie na PIT-37 albo PIT-36 ulga polega na odliczeniu tych wydatków od dochodu przed opodatkowaniem. Niektóre wydatki są limitowane, inne odlicza się w całości.
Ulga obejmuje wydatki faktycznie poczynione w roku objętym danym zeznaniem (od 1 stycznia do 31 grudnia).
Kto może skorzystać z ulgi
Warunkiem skorzystania z ulgi na rehabilitację jest otrzymanie przez osobę, której dotyczy wydatek:
> orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności,
> decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową lub socjalną albo
> orzeczenia o rodzaju i stopniu niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 lat.
Jeśli chodzi o osoby dorosłe, do 1 września 1997 r. orzeczeniem o niepełnosprawności było oficjalne orzeczenie o zaliczeniu do określonej grupy inwalidów: I, II lub III. Odliczenia, oczywiście, przysługują także wówczas, gdy osoba, której wydatek dotyczy, ma wydane przed 1 września 1997 r. orzeczenie o przyznaniu grupy inwalidzkiej I, II lub III albo – w odniesieniu do dzieci do lat 16 – orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez lekarza specjalistę.
Zdecydowana większość odliczeń przysługuje zainteresowanym bez względu na stopień niepełnosprawności, jak np. odliczenie wydatków na leki czy na pobyt na leczeniu uzdrowiskowym albo turnusie rehabilitacyjnym. Jednakże z niektórych odliczeń mogą korzystać tylko osoby z określoną grupą inwalidzką, np. z I i II grupą w wypadku odliczenia na dojazdy samochodem osobowym na zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne.
Dla bliskich
Z omawianej ulgi może również korzystać podatnik mający na utrzymaniu niepełnosprawnego, ale tylko jeśli należy on do następującego kręgu:
> współmałżonek,
> dziecko własne lub przysposobione,
> dziecko obce przyjęte na wychowanie, pasierb,
> rodzice,
> teściowie,
> rodzeństwo,
> ojczym, macocha,
> zięciowie i synowe.
Taki podatnik może odliczać wydatki na rehabilitację jedynie pod warunkiem, że dochody osoby niepełnosprawnej pozostającej na jego utrzymaniu nie przekroczyły w 2008 r. 9120 zł. Jeśli okazały się wyższe, podatnik nie może już korzystać z ulgi.
Jeżeli wydatki na cele rehabilitacyjne pokrywał sam niepełnosprawny, to wolno mu je oczywiście odliczyć od dochodu. Niepełnosprawny może odliczyć wydatki objęte ulgą poniesione w roku, którego dotyczy zeznanie, przed uzyskaniem orzeczenia stwierdzającego niepełnosprawność czy decyzji przyznającej rentę, jeśli w chwili dokonywania odliczenia takim dokumentem się legitymuje.
Jak dokumentować
Tylko wydatki odliczane ryczałtowo do limitu 2280 zł (lista obok) nie wymagają zasadniczo dokumentowania. Nie trzeba więc np. dokumentować zakupu benzyny zużytej w związku z dowozami prywatnym samochodem osobowym niepełnosprawnego dziecka na zabiegi rehabilitacyjne ani kosztów karmy dla psa przewodnika.
Jednakże urząd może zapytać np., czy rzeczywiście dana osoba w tym roku korzystała z zabiegów rehabilitacyjnych bądź leczniczych, na które musiała dojeżdżać. Urząd skarbowy przekonać powinno np. skierowanie na zabiegi wystawione przez lekarza, jego zaświadczenie, że takie zabiegi były wykonywane, ewentualnie rachunki za ich wykonanie.
Urząd może też np. dociekać, czy inwalida I grupy niepełnosprawny ruchowo faktycznie korzystał odpłatnie z pomocy przewodnika. Dla tego przewodnika zapłata za takie usługi jest dochodem, z którego musi się rozliczyć z fiskusem w zeznaniu rocznym.
Wszystkie inne wydatki objęte ulgą rehabilitacyjną, poza odliczanymi w wysokości zryczałtowanej, muszą być udokumentowane. Gdy urząd skarbowy zażąda, podatnik musi je wykazać.
Przepisy podatkowe nie wprowadzają żadnych szczególnych wymagań co do sposobu dokumentowania tych wydatków. Ich wysokość ustala się „na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie”. Wystarczą więc np. dokumenty (faktury, rachunki, dowody wpłaty), jakie wystawiają zwykle palcówki prowadzące np. leczenie uzdrowiskowe czy wykonujące zabiegi rehabilitacyjne, bilety na przejazd PKP bądź publiczną komunikacją autobusową, rachunki za przejazd taksówką, faktury (rachunki) z apteki lub faktury VAT na zakup sprzętu rehabilitacyjnego.
Oczywiście ulga nie przysługuje, jeśli wydatki na cele rehabilitacyjne są finansowane ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, z PFRON albo zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. Jeżeli finansowanie czy zwrot są częściowe, ulga przysługuje z racji tej części wydatku, którą podatnik pokrył z własnej kieszeni.
Kto należy do I i II grupy inwalidztwa
Ponieważ zespoły orzekające o stopniu niepełnosprawności w wydawanych decyzjach nie określają już grup inwalidztwa, a przepisy podatkowe mówią o inwalidach I i II grupy podatkowej, dlatego za osoby zaliczane do:I grupy inwalidztwa – należy rozumieć osoby, w stosunku do których orzeczono:
– całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo
– znaczny stopień niepełnosprawności,II grupy inwalidztwa – należy rozumieć osoby, w stosunku do których orzeczono:
– całkowitą niezdolność do pracy albo
– umiarkowany stopień niepełnosprawności.
Co rozliczysz ryczałtem
– Opłacenie przewodników dla osób niewidomych z I i II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa – 2280 zł.
– Używanie samochodu osobowego stanowiącego własność albo współwłasność osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub do II grupy inwalidztwa lub własność podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dziecko niepełnosprawne do lat 16 na potrzeby związane z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne – 2280 zł. Jeśli samochód należy do małżonków, wystarczy, gdy jedno z nich wpisane jest do dowodu rejestracyjnego.
– Utrzymanie psów przewodników przez osoby niewidome – 2280 zł.
Co odpiszesz w całości
– Adaptacja i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych.
– Przystosowanie pojazdów mechanicznych (np. samochodów) do potrzeb wynikających z niepełnosprawności (ale nie na ich kupno czy remonty).
– Zakup i naprawa indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełno-sprawności – z wyjątkiem sprzętów gospodarstwa domowego. Można odliczyć wydatek na kupno komputera, jeśli ze względu na rodzaj niepełnosprawności ułatwia to przełamanie barier w komunikowaniu.
– Zakup wydawnictw (książek, broszur itp.) oraz materiałów (pomocy) szkoleniowych.
– Odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym oraz za płatne przejazdy na taki turnus środkami transportu publicznego.
– Odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych, pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz za zabiegi rehabilitacyjne (mogą też nimi być chirurgiczne zabiegi rehabilitacyjne, ale nie medyczne), a także za odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego do tych placówek.
– Opieka pielęgniarska w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze na rzecz osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa.
– Opłacenie tłumacza języka migowego.
– Kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz – co ważne – dzieci osób niepełnosprawnych do ukończenia 25. roku życia, a także odpłatne ich przejazdy środkami transportu publicznego.
– Odpłatny, konieczny przywóz osoby niepełnosprawnej na niezbędne zabiegi leczniczo- -rehabilitacyjne:
– karetką transportu sanitarnego (bez względu na grupę inwalidztwa),
– również innymi środkami transportu (np. taksówką), ale tylko gdy niepełnosprawny należy do I lub II grupy inwalidzkiej (odliczenie to nie dotyczy inwalidów III grupy) oraz gdy tak przewożone są dzieci niepełnosprawne do lat 16.
Gdy trzeba kupować leki
Niepełnosprawni z reguły muszą przyjmować systematycznie leki. Często wydają na to spore kwoty. Dlatego bardzo istotne dla nich (lub osób ich utrzymujących) jest prawo do pomniejszenia dochodu o wydatki na leki. Ulgę tę rozlicza się za okresy miesięczne. Można z niej skorzystać, jeśli wydatki na leki przekraczały w danym miesiącu 2008 r. 100 zł. Odliczenie obejmuje tylko różnicę między wskazaną kwotą (100 zł) a faktycznymi wydatkami w tym czasie. Jeżeli np. niepełnosprawny wydał w 2008 r. w danym miesiącu na leki 195 zł, to ma prawo odliczyć od dochodu 95 zł (195 zł – 100 zł = 95 zł). W celu ustalenia odliczenia przysługującego za cały 2008 r. trzeba zliczyć odliczenia za poszczególne miesiące.
Zdarza się, że nie we wszystkich miesiącach ktoś kupuje leki, bo np. realizuje jednorazowo recepty obejmujące medykamenty potrzebne na trzy miesiące. Jest to nawet z punktu widzenia ulgi korzystne. Powiedzmy, że tak postępuje osoba, której wydatki na ten cel w skali miesiąca wynoszą 195 zł, a więc na trzy miesiące – 585 zł. W takim wypadku za miesiąc, w którym zrealizuje receptę, może pomniejszyć dochód o 485 zł (585 zł – 100 zł = 485 zł). Jak łatwo policzyć, w wypadku tych samych wydatków rozłożonych na trzy miesiące odliczenie będzie wynosiło tylko 285 zł (95 zł x 3 = 285 zł).
Warunkiem odliczenia jest stwierdzenie przez lekarza specjalistę, że niepełnosprawny powinien stosować określone środki stale lub czasowo.Ulga przysługuje wszystkim osobom mającym stwierdzone inwalidztwo, bez względu na grupę. Objęte są nią także wydatki na leki dla dzieci do lat 16 ze stwierdzoną niepełnosprawnością.
Wydatki na leki odliczane z tytułu ulgi na rehabilitację muszą być udokumentowane. Trzeba mieć dowód (rachunki z apteki).
Na leczenie i rehabilitację
W wielu wypadkach istotną oszczędność na podatku przynieść może odliczenie od dochodu wydatków związanych z korzystaniem z leczenia uzdrowiskowego, z turnusów rehabilitacyjnych oraz z zabiegów rehabilitacyjnych.
Z punktu widzenia przepisów o uldze rehabilitacyjnej bez znaczenia jest, czy instytucja organizująca leczenie uzdrowiskowe, organizująca turnus rehabilitacyjny albo wykonująca zabiegi rehabilitacyjne jest prywatna czy publiczna. Inwalida (niepełnosprawny) ma prawo do ulgi także wówczas, gdy zapłacił za pobyt w państwowym sanatorium.
Przepisy mówią o prawie odliczenia od dochodu odpłatności „za pobyt”. Ulga obejmuje zatem całość wydatku, również w części przypadającej na koszty wyżywienia bądź też dopłatę do pokoju jedno- czy dwuosobowego. Obejmuje także wydatki na dodatkowo opłacane w sanatorium zabiegi rehabilitacyjne.Nie dotyczy natomiast opłat za przeprowadzenie dodatkowych specjalistycznych badań diagnostycznych. Takie bowiem wydatki nie figurują wśród przeznaczonych na cele rehabilitacyjne wymienionych w przepisach podatkowych dotyczących ulgi.
Niepełnosprawny lub osoba mająca go na utrzymaniu może odliczać odpłatność za pobyt na leczeniu uzdrowiskowym, za pobyt w placówkach opiekuńczo-leczniczych, za zabiegi rehabilitacyjne oraz za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym bez żadnych ograniczeń, bez żadnych limitów, w pełnej wysokości.
Z tytułu ulgi rehabilitacyjnej wymienionym wyżej osobom przysługuje – oczywiście – odliczenie kosztów pobytu także w różnego rodzaju zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych przeznaczonych dla osób wymagających opieki całodobowej oraz opiekuńczo-leczniczych.
